سرطان روده چیست ؟ آشنایی با علائم آن

سرطان روده بیماری‌ای خاموش اما جدی است که در صورت تشخیص دیرهنگام می‌تواند به مراحل پیشرفته و پیچیده برسد. این نوع سرطان از روده بزرگ یا راست‌روده آغاز می‌شود و نیازمند درمان دقیق و جراحی تخصصی است. در این میان، پزشکانی مانند دکتر غلامرضا باقرزاده صبا، با فلوشیپ فوق‌تخصصی جراحی کولورکتال، نقش مهمی در مدیریت و درمان موثر این بیماری دارند. انتخاب درست پزشک، اولین و مهم‌ترین گام در مسیر مقابله با سرطان روده است پس با ما همراه باشید تا با آن آشنا شوید.

سرطان روده چیست؟

سرطان روده، به عنوان سرطان روده بزرگ (کولون) یا راست‌روده (رکتوم) شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین انواع سرطان است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های غیرطبیعی در دیواره داخلی روده بزرگ یا راست‌روده رشد کرده و به‌مرور زمان تبدیل به تومورهای سرطانی می‌شوند.

سرطان روده که به سرطان کولورکتال اشاره دارد نوعی بیماری بدخیم است که در پوشش داخلی روده بزرگ یا راست‌روده ایجاد می‌شود. این سرطان اغلب از پولیپ‌های خوش‌خیمی آغاز می‌شود که به‌تدریج دچار تغییرات سرطانی می‌شوند. آنچه سرطان روده را متمایز می‌کند، پیشرفت خاموش آن در مراحل اولیه است یعنی ممکن است تا مدت‌ها بدون علامت باقی بماند. با این حال، علائمی مانند تغییر در عادات دفع، خون در مدفوع، کاهش وزن بی‌دلیل، و احساس خستگی مفرط می‌توانند زنگ خطر باشند.

تشخیص زودهنگام با کولونوسکوپی نقش حیاتی در درمان موفق دارد. سبک زندگی، تغذیه کم‌فیبر و پرچربی، سابقه خانوادگی و سن بالاتر از ۵۰ سال از عوامل خطر اصلی آن هستند. درمان سرطان روده بسته به مرحله پیشرفت، شامل جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و گاهی درمان‌های هدفمند می‌شود. پیشگیری با تغذیه سالم، ورزش و غربالگری به‌موقع ممکن است کمک چشم گیری نماید. با مراجعه به بهترین دکتر سرطان روده در تهران می‌توانید اطمینان خاطر داشته باشید.

انواع سرطان روده

سرطان روده به‌طور کلی به چند نوع اصلی تقسیم می‌شود که هر یک از آن‌ها از نوع خاصی از سلول‌های دیواره روده منشاء می‌گیرند و رفتار بالینی متفاوتی دارند. در ادامه، نگاهی مختصر به انواع اصلی آن داریم:

آدنوکارسینوم (Adenocarcinoma)

شایع‌ترین نوع سرطان روده است (بیش از ۹۰٪ موارد) از سلول‌های غددی پوشاننده درون روده منشا می‌گیرد و با پولیپ آغاز می‌شود و به‌ مرور بدخیم می‌شود.

سرطان کارسینوئید (Carcinoid Tumor)

رشد آهسته‌ای دارد و از سلول‌های تولیدکننده هورمون در دیواره روده در آپاندیس یا راست‌روده منشاء می‌گیرد. ممکن است سال‌ها خاموش بماند.

لنفوم (Lymphoma)

نوعی سرطان مربوط به سیستم ایمنی است که گاه در بافت لنفاوی روده به‌ویژه در روده باریک شکل می‌گیرد. بیشتر در افراد با ضعف سیستم ایمنی دیده می‌شود.

سارکوم (Sarcoma)

نادر است و از بافت‌های همبند مانند عضله، چربی یا دیواره عروقی روده منشا می‌گیرد. نوع خاصی به نام “GIST” (تومور استرومال دستگاه گوارش) نیز در این گروه قرار می‌گیرد.

تومورهای نوروآندوکرین (Neuroendocrine Tumors)

تومورهایی با منشاء سلول‌های عصبی غددی هستند و می‌توانند هورمون ترشح کنند. شدت و تهاجم آن‌ها متفاوت است برخی بسیار کم‌تحرک و برخی کاملا تهاجمی‌ هستند.

هر یک از این انواع، مسیر درمانی، علائم و پیش‌آگهی متفاوتی دارند؛ بنابراین تشخیص دقیق نوع سرطان روده نقش کلیدی در برنامه‌ریزی درمان دارد.

بیشتر بخوانید: جراحی روده بزرگ

علائم سرطان روده

سرطان روده اغلب در مراحل ابتدایی بدون علامت مشخص ظاهر می‌شود، اما با پیشرفت بیماری، علائم بالینی متنوعی بروز می‌کند که توجه به آن‌ها اهمیت بالایی در تشخیص زودهنگام و بهبود نتایج درمان دارد. شناخت دقیق این علائم می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در هدایت بیماران به سمت انجام معاینات تخصصی و مداخلات درمانی به موقع ایفا کند. علائم قابل توجه سرطان روده عبارتند از:

• تغییرات پایدار در الگوی دفع: تغییر ناگهانی و مستمر در فرکانس، قوام یا رنگ مدفوع، شامل اسهال یا یبوست طولانی‌مدت است.
• وجود خون در مدفوع: مشاهده خون روشن یا تاریک در مدفوع که ممکن است به صورت آشکار یا مخفی باشد و نیاز به آزمایشات تخصصی دارد.
• درد مبهم و ناراحتی شکمی: درد یا گرفتگی‌های مکرر در ناحیه شکم که با پیشرفت بیماری شدت می‌یابد.
• احساس تخلیه ناقص: احساس عدم تخلیه کامل روده پس از اجابت مزاج می‌باشد.
• کاهش وزن غیرمنتظره: کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل واضح که نیازمند بررسی دقیق است.
• ضعف و خستگی مفرط: ناشی از کم‌خونی ثانویه به خونریزی مزمن در روده مربوط است.
• نفخ و احساس پری شکمی: تورم یا بادکردگی مداوم در ناحیه شکم که بهبود نمی‌یابد.

توجه به این علائم و پیگیری پزشکی به موقع، فرصتی طلایی برای تشخیص زودهنگام و درمان درست سرطان روده فراهم می‌آورد.

روش‌های تشخیص سرطان روده

تشخیص دقیق و به موقع سرطان روده، کلید موفقیت در درمان و افزایش میزان بقای بیماران است. روش‌های متنوعی برای شناسایی این بیماری وجود دارد که هر کدام نقش ویژه‌ای در ارزیابی سلامت روده ایفا می‌کنند.

کولونوسکوپی

مهم‌ترین و دقیق‌ترین روش تشخیص که به پزشک امکان می‌دهد با دوربین مخصوص تمام سطح داخلی روده بزرگ را مشاهده و هرگونه ضایعه یا پولیپ را به‌طور مستقیم بررسی و حتی نمونه‌برداری کند.

سیگموئیدوسکوپی

روشی مشابه کولونوسکوپی اما محدودتر که فقط بخش پایینی روده بزرگ را بررسی می‌کند و برای غربالگری اولیه کاربرد دارد.

آزمایش خون مخفی در مدفوع (FOBT)

روشی ساده و غیرتهاجمی برای شناسایی خون پنهان در مدفوع که می‌تواند نشانه‌ای از وجود خونریزی در روده باشد.

تصویربرداری با سی‌تی کولونوگرافی (کولونوسکوپی مجازی)

روش تصویربرداری غیرتهاجمی با استفاده از CT اسکن که نمای سه‌بعدی از روده را ارائه می‌دهد و به عنوان جایگزینی برای کولونوسکوپی در موارد خاص استفاده می‌شود.

بیوپسی

نمونه‌برداری از بافت مشکوک در روده که در طی کولونوسکوپی انجام شده و برای تایید قطعی تشخیص سرطان ضروری است.

آزمایشات خون تخصصی

شامل ارزیابی نشانگرهای توموری مانند CEA که به پیگیری روند درمان کمک می‌کند ولی برای تشخیص اولیه کافی نیست.

ترکیب این روش‌ها بر اساس شرایط بیمار و توصیه دکتر غلامرضا باقرزاده صبا، مسیر تشخیص را تسهیل و تضمین می‌کند تا درمان به موقع و هدفمند آغاز شود.

انواع روش درمان سرطان روده

درمان سرطان روده، ترکیبی از روش‌های پزشکی پیشرفته است که بر اساس مرحله بیماری، وضعیت عمومی بیمار و ویژگی‌های خاص تومور تعیین می‌شود. هدف اصلی درمان، حذف کامل سرطان و بازگرداندن سلامت بیمار است. روش‌های درمانی رایج و موثر شامل موارد زیر می‌باشند:

جراحی

نخستین و مهم‌ترین روش درمانی است که در آن بخش آسیب‌دیده روده و گاهی گره‌های لنفاوی اطراف برداشته می‌شود. جراحی می‌تواند به صورت باز یا کم‌تهاجمی (لاپاراسکوپی) انجام شود و نقش حیاتی در حذف کامل تومور دارد.

شیمی‌درمانی

استفاده از داروهای ضد سرطان برای نابودی سلول‌های سرطانی باقی‌مانده پس از جراحی یا کاهش اندازه تومور قبل از عمل. شیمی‌درمانی می‌تواند به صورت سیستمیک یا موضعی تجویز شود و در کنترل پیشرفت بیماری نقش مهمی ایفا می‌کند.

پرتودرمانی

بهره‌گیری از پرتوهای یونیزان برای تخریب سلول‌های سرطانی، به ویژه در موارد سرطان روده راست (رکتوم) که در مجاورت سایر بافت‌های حساس قرار دارد. پرتودرمانی می‌تواند به کاهش درد و کنترل علائم نیز کمک کند.

دارو درمانی

استفاده از داروهای خاص که بر مسیرهای مولکولی مرتبط با رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی اثر می‌گذارند. این روش درمانی با هدف افزایش دقت و کاهش عوارض جانبی طراحی شده است.

ایمونوتراپی

تحریک سیستم ایمنی بدن برای شناسایی و مقابله با سلول‌های سرطانی، روشی نوین که در برخی بیماران با ویژگی‌های خاص ژنتیکی اثربخش است.

انتخاب ترکیب مناسب این روش‌ها، بر پایه تشخیص دقیق و برنامه‌ریزی تخصصی تیم پزشکی، مسیر درمان را به سمت موفقیت هدایت می‌کند.

مراحل پیشرفت این سرطان

این سرطان با زیاد شدن تومور از پوشش داخلی به این صورت که داخل روده بزرگ می ماند و به غدد لنفاوی گسترش یافته است. غدد لنفاوی اندام‌های کوچکی هستند که بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند و مانند فیلتر عمل می‌کنند. هم‌چنین سرطان به آستر یا مخاط کولون یا رکتوم نفوذ کرده است اما هنوز وارد دیواره های ارگان نشده است.

عوامل خطر سرطان روده

عوامل زیادی بر روی سرطان روده تاثیر دارد که به شرح زیر است:

• سن: بیشترین موارد سرطان روده در افراد بالای ۵۰ سال دیده می‌شود، اما ممکن است در جوان‌ترها هم رخ دهد.
• پولیپ‌های روده‌ای: برخی از پولیپ‌ها ممکن است به سرطان تبدیل شوند.
• سابقه خانوادگی: داشتن فردی در خانواده که به این سرطان مبتلا شده باشد، خطر را افزایش می‌دهد.
• رژیم غذایی نامناسب: مصرف زیاد گوشت قرمز و فرآوری‌شده، غذاهای سرخ‌کرده و کمبود فیبر در رژیم غذایی است.
• کم‌تحرکی و چاقی: ورزش نکردن خطر ابتلا را بالا می‌برد.
• مصرف سیگار و الکل: ارتباط مستقیمی با بروز سرطان‌های گوارشی دارد.
• بیماری‌های التهابی روده: مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون خطر ابتلا را افزایش می‌دهند.

چگونه از سرطان روده پیشگیری کنیم؟

پیشگیری از سرطان روده از نکات کلیدی در زندگی هر فرد است که بهتر است انجام شود که به صورت زیر است:

• مصرف فیبر زیاد (میوه، سبزیجات، غلات کامل).
• کاهش گوشت قرمز و غذاهای فرآوری‌شده.
• ورزش منظم (حداقل ۳۰ دقیقه در روز).
• حفظ وزن مناسب و پرهیز از چاقی.
• عدم مصرف سیگار و الکل.
• کولونوسکوپی منظم بعد از ۵۰ سالگی (یا زودتر در صورت وجود سابقه خانوادگی).

نتیجه‌گیری

سرطان روده یکی از چالش‌های مهم سلامت عمومی است که با افزایش آگاهی، تشخیص زودهنگام و بهره‌گیری از روش‌های درمانی، می‌توان آن را به طور چشمگیری کنترل و درمان کرد. شناخت علائم هشداردهنده، انجام غربالگری‌های منظم و اصلاح سبک زندگی نقش کلیدی در پیشگیری و کاهش بروز این بیماری ایفا می‌کند. اگر علائمی دارید حتما با دکتر غلامرضا باقرزاده مشورت کنید.

سوالات متداول